Acil kontrasepsiyon; korunmasız bir cinsel ilişkiden sonra, sürdürülmesi kesinlikle istenmeyen olası bir gebeliğin implantasyondan önce önlenmesidir. Her cinsel ilişki planlı olmayabilir. Bu nedenle de kontraseptif önlem alınmamış olabilir. Kondom yırtılması ve tecavüz gibi istenmeyen durumlarda gebelik riski oluşabilir. Acil kontrasepsiyon bu gibi durumlarda olası gebeliği önlemek için kullanılır. Toplumumuzda yaygın olarak ertesi gün hapı şeklinde kullanılır.
Üreme sağlığı ve aile planlaması ile ilgili ihtiyaçları karşılamada yardımcı olmak, yaygın aile planlaması hizmetlerini tanıtmak, aile planlamasında eğitim ve danışmanlık yaparak kişiye ve yönteme özel bilgilendirme sağlamak temel amacımızdır.
- Doğal aile planlaması yöntemleri ;
Menstrüel siklusun fertil ve infertil dönemlerinde, doğal belirtileri gözleyerek gebeliğin planlanması ya da gebelik istenmiyorsa, fertil dönem boyunca gebeliğin cinsel ilişkiden kaçınma yoluyla önlenmesi yöntemleri olarak tanımlamıştır.
Doğal aile planlamasının etkili olması için, çiftlerin, cinsel davranışlarında düzenlemeler yapması gerekir. Kadının fertilite belirtilerini her gün izleyip, standart bir forma kaydetmesi gerekecektir. Eşler birbirlerinin doğurganlık hakkındaki görüşlerini, kadının fertil günlerini bilmeli ve gebelik istenmiyorsa, fertil günlerde cinsel ilişkiden kaçınmalıdır. Bu düzenlemeleri bazı kişiler yöntemin olumlu yönleri olarak kabul ederken, diğerleri olumsuz sayabilir. Bu yöntemi uygularken spermin kadının genital yolunda 48-72 saat canlı kalabildiği ve ovumun ömrünün 24-48 saat olduğu akılda tutulmalıdır. Fertilitenin en fazla olduğu dönem, ovülasyondan 5 gün önce başlar ve ovülasyondan 2 gün sonra sona erer. Bu süre içinde gebe kalma olasılığı giderek artar ve ovülasyon günü ile ondan önceki iki günde en üst düzeydedir. Ovülasyon günündeki oynamalar nedeniyle cinsel ilişkiden kaçınılması gereken süre uzun tutulmalıdır ya da bu sürede bariyer yöntemler de uygulanmalıdır.
Yapılan araştırmalarda doğal aile planlaması yöntemleri konusunda bu sonuçlara varılmıştır:
- Doğal aile planlaması yöntemleri doğru ve dikkatli kullanıldığında oldukça başarılıdır; ancak en ufak bir ihmal ya da hatada kolaylıkla gebe kalınabilir.
- Stresli dönemlerde yöntemin inceliklerine yeterince dikkat edilemeyeceğinden, gebe kalma riski çok yüksektir.
- Eşler kurallara uyma konusunda aynı derecede titizlik göstermiyorsa gebe kalma riski yüksektir.
- Bir kere risk almış bir çiftin tekrar risk alma eğilimi olacaktır.
Doğal aile planlaması, aşağıdakiler için uygun bir yöntem olabilir:
- Fertilite belirtilerini tanıyıp kaydetme bilinci ve yeteneği olan kadınlar
Doğal aile planlaması, aşağıdakiler için uygun bir yöntem olmayabilir:
- Sık hastalık, vücut ısısını artırabilen başka nedenler, menopoz öncesi veya laktasyon infertilitesi gibi özel durumlar nedeniyle fertilite belirtilerini gözleme, kaydetme ve yorumlamada güçlük çeken kadınlar
- Sürekli vajinal akıntısı olan kadınlar. Adetlerinin arası düzensiz olan kadınlar. Vajinasını incelemekten hoşlanmayan kadınlar
- Fertil günlerde cinsel ilişkiden kaçınmayı zor bulan çiftler. Cinsel konularda iletişim kuramayan veya kurmayan çiftler
- Gebeliğin, tıbben veya sosyal açıdan kontrendike olduğu kadınlar
- Birden fazla cinsel eşi olan kadınlar
- Modern aile planlaması yöntemleri;
- Bariyer Yöntemler (Prezervatif)
- Oral Kontraseptifler
- Enjekte Edilen Kontraseptifler
- Derialtı İmplantları
- Rahim İçi Araçlar
- Gönüllü Cerrahi Sterilizasyon
- Acil Kontrasepsiyon
- Oldukça düzenli siklusları olan kadınlar. Doğal aile planlaması yöntemlerini düzensiz siklusları olan kadınlar da kullanabilir; ancak düzensizlik aşırı ise yöntemi öğrenip uygulamaları zor olabilir.
- Mekanik veya hormonal kontraseptif kullanmadan gebeliği önlemek isteyen çiftler
- Bu yöntemi kullanmaya eşiyle birlikte karar verenler
- Başka yöntemleri kullanmak istemeyen ya da bu yöntemlerin kontrendike olduğu çiftler
- Gebelik oluşmasını önemli bir sorun olarak görmeyecek çiftler